Tarihi yapıların sonlu elemanlar analizi yöntemiyle deprem davranışlarının incelenmesi: Konya Dursunoğlu (Tahir Paşa) Camii örneği

Abstract

Tarihi yapılar yapıldıkları dönemin kültürünü, mimarisini, yapım tekniklerini ve malzeme özelliklerini bugüne aktaran ve toplumlar için son derece önemli olan kültürel miraslardır. Bu sebeplerden dolayı tarihi yapılar korunmalı ve gelecek nesillere aktarılmalıdır. Tarihi yapılarda hasara sebep olan en önemli etkenlerden bir tanesi hiç şüphesiz depremlerdir. Gelişen teknolojiyle birlikte depremin tarihi yapılar üzerindeki etkisi çeşitli bilgisayar programları vasıtasıyla önceden tahmin edilebilmektedir. Bu çalışmada, Konya merkezde bulunan ve Karamanoğulları dönemine inşa edilen Dursunoğlu (Tahir Paşa) Camisi'nin modellenmesi ve analizi üzerinde durulmuştur. Öncelikle sonlu elemanlar analizi hakkında genel bilgilerden bahsedilmiştir. Daha sonra Dursunoğlu (Tahir Paşa) Camisi'nin konumu, tarihçesi, mimari özellikleri, taşıyıcı sistem ve malzeme özellikleri, tarihi süreçte geçirdiği değişiklikleri ve onarımları, mevcut güçlendirmeleri anlatılarak yapı detaylı bir şekilde anlatılmaya çalışılmıştır. Yapının sonlu elemanlar modelinin oluşturulmasında ve analizinde SAP2000 programı kullanılmıştır. Model üzerine Konya'ya ait deprem spektrumu ve sabit yükler tanımlanarak yapının; modal ve deprem analizi yapılmıştır. Yapı malzemelerinin kesme, basınç ve çekme dayanımlarının yapının hangi kısımlarında aşıldığı incelenmiştir. Analiz sonuçlarına göre yapının muhtemel hasar oluşabilecek kısımları tespit edilmiştir. Ayrıca yapıdaki mevcut güçlendirmelerin işlevsel olup olmadığı değerlendirilmiştir. Son olarak yapı analizine ait diğer sonuçlardan bahsedilerek, çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Historical buildings are cultural heritages that transfer the culture, architecture, construction techniques and material properties of the period which they were built and are extremely important for societies. For these reasons, historical buildings should be preserved and transferred to future generations. Undoubtedly, one of the most important factor causing damage to historical buildings is earthquakes. With the developing technology, the impact of the earthquake on historical buildings can be predicted by various computer programs. In this study, the creation and analysis of the finite element model of the Dursunoğlu (Tahir Paşa) Mosque, located in the center of Konya and built during the Karamanoğulları period, using the SAP2000 program is emphasized. First of all, general information is mentioned about finite element analysis. Then, the location of the Dursunoğlu (Tahir Paşa) Mosque, its history, architectural features, structural system and material properties, the changes and repairs it underwent in the historical process, and the existing reinforcements were explained and the structure was tried to be explained in detail. The SAP2000 program was used in the creation and analysis of the finite element model of the structure. By defining the earthquake spectrum and constant loads belonging to Konya on the model, modal and earthquake analysis of the building were made. It was investigated in which parts of the structure the shear, compressive and tensile strengths of the building materials were exceeded. According to the results of the analysis, the parts of the building that could potentially be damaged were determined. In addition, it was evaluated whether the existing reinforcements in the building were functional or not. Finally, other results of the structural analysis were mentioned and various suggestions were made.