Toprak haritalama çalışmaları için web tabanlı mobil CBS tasarımı

Abstract

Toprak, başta gıda temini olmak üzere insan yaşamı üzerinde doğrudan ve dolaylı etkisi olan en önemli doğal kaynaklardan biridir. Toprağın oluşumu ve rehabilite edilmesi oldukça uzun zaman aldığı için toprağın korunmasına yönelik envanter çalışmaları ve sürdürülebilir arazi yönetimi konusu yıllar içerisinde önem kazanmıştır. Tarım, orman, çevre, şehircilik gibi toprak verisini proje ve faaliyetlerinde kullanan sektörlerin başvurduğu en önemli kaynak ise toprak haritalarıdır. Güncel olmayan veya doğruluğu düşük toprak haritaları kullanıldıkları proje ve çalışmalarıda olumsuz yönde etkileyebilir. Bu bağlamda toprak harita üretim sürecinin en önemli girdisi olan toprak verilerinin yüksek doğrulukla sahadan elde edilmesi, üretilecek toprak harita ve raporların kalitesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada toprak etüt ve haritalama çalışmalarında toprak verilerinin sahadan doğru, hızlı ve güvenilir bir şekilde toplanmasına yardımcı olmak ve dolayısıyla doğruluğu yüksek toprak haritalarını üretmek için Android işletim sistemi kullanan mobil cihazlarda çalışmak üzere `Toprak Veri Sistemi` adında Web tabanlı bir mobil CBS uygulaması geliştirilmiştir. Geliştirilen bu uygulama Ankara il sınırları içerisinde bulunan ve T.C. Orman Genel Müdürlüğü bünyesinde 2016 yılında tamamlanmış olan "Abadan Erozyon Kontrol Projesi" uygulama alanında ve 2017 yılında tamamlanmış olan "Kalaba Rehabilitasyon Uygulama Projesi" alanında test edilmiş ve klasik toprak etüt ve haritalama çalışması ile karşılaştırılarak çeşitli bulgular elde edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda Toprak Veri Sistemi'nin doğruluk, şeffaflık ve zaman gibi pek çok açıdan toprak haritalama sürecine olumlu katkıda bulunduğu gözlenmiştir. Bu tez çalışmasında ayrıca güncel ulusal toprak haritasının üretim faaliyetlerine katkı sağlamak ve bu faaliyetleri yürüten ilgili kurumlar arasında koordinasyonu sağlayabilmek amacı ile tüm sektörlerin ihtiyaçlarına cevap verebilecek tüm Türkiye topraklarını kapsayan bir Ulusal Toprak Veri Tabanı tasarımı gerçekleştirilmiştir.

Soil is one of the most important natural resources that directly and indirectly impacts human life, especially food supply. As soil formation and rehabilitation processes take a great deal of time, soil inventory studies and sustainable land management for soil conservation have gained significant importance over the years. Soil maps are the most important resources used by sectors, such as agriculture, forest, environment and urbanism which make use of soil data in their projects and activities. Outdated or less accurate soil maps may also negatively affect the projects and activities where they are used. In this context, collection of highly accurate soil data on site, which is the most important input of the soil map production process, is vital for the quality of the soil maps and reports to be developed. In this study, a web based mobile GIS application called "Soil Data System" was developed to work on mobile devices using Android operating system, so as to ensure that soil data on site is collected in an accurate, fast and reliable manner in soil survey and mapping studies, and thus to produce soil maps with high accuracy. This application was tested in the implementation area of the "Abadan Erosion Control Project", located within the provincial borders of Ankara, and completed in 2016 by the General Directorate of Forestry of the Republic of Turkey, as well as in the "Kalaba Rehabilitation Implementation Project" completed in 2017. Various findings were obtained in comparison with the classical soil survey and Soil Data System. As result of these analyses, it was observed that Soil Data System contributed positively to soil mapping process in terms of accuracy, transparency and time. In this thesis, a soil database to meet the needs of the sectors was developed with a view to contribute to the national soil database covering the entire country, to the production activities of current national soil maps, and to the creation of synergies between relevant organizations.