Karacadağ Volkanitlerine Ait Andezitik ve Bazaltik Volkanitlerin Petrolojisi ve Jeokimyası, Karapınar–Emirgazi, Konya, Türkiye

Abstract

Karacadağ volkanitleri, Karapınar’ın doğu-kuzeydoğusunda Karapınar – Emirgazi arasında oldukça geniş bir alanda yüzeylemektedir. Bölgede, Üst Miyosen – Pliyosen yaşlı Karacadağ volkanitleri, yaygın olarak andezitik domlar, kalın - çok kalın andezitik lav akıntıları, proklastik kül-cüruf akmaları ve bazaltik lav akıntıları şeklinde gözlenir. Ayrıca, yaygın olmayan dasitik domlar-lav akıntıları ve riyolitik dom-nek yapıları izlenir. Karacadağ volkanitleri yaygın olarak andezitler-bazaltik andezitler ve proklastiklerden, kısmen bazaltlardan ve çok az yayılıma sahip dasitler ve riyolitlerden oluşur. Afanitik porfirik, hipokristalin porfirik, hiyalin porfirik ve hiyalopolitik fluidal dokular gösteren andezitler ve bazaltik andezitler plajioklas, klinoproksen, ortoproksen, hornblend, yer yer biyotit ve kuvars, nadiren olivin, mikrolitler ve volkanik cam içerir. Bazı andezitlerde bazaltik ve gabroik anklavlar gözlenir. Holokristalin porfirik doku ile belirgin bazaltlar plajioklas, klinoproksen, olivin, ortoproksen ve mikrolitlerden yapılıdır. Karacadağ volkanitlerine ait andezitler ve bazaltlar kalk-alkalin ve metaaluminalı özelliklere sahiptir. Andezitler çoğunlukla yüksek K’lu - nadiren orta K’lu iken, bazaltlar çoğunlukla orta K’lu - nadiren yüksek K’ludur. Si ve Ba-Sr içeriklerine göre, andezitlerde amfibol + klinoproksen + ortoproksen  plajioklas  biyotit fraksiyonlaşması, bazaltlarda ise ortoproksen + plajioklas fraksiyonlaşması önemli bir rol oynamıştır. SiO2-Y içeriklerine göre, andezitlerde amfibol içeren fraksiyonlaşma etkinken, bazaltlarda amfibol içermeyen fraksiyonlaşma etkindir. Karacadağ volkanitlerinde, SiO2-Rb, Ta-Yb-Th ve Ti-La-Nb içeriklerine göre, andezit ve bazaltların gelişiminde fraksiyonel kristalleşme ve/veya asimilasyon-fraksiyonel kristalleşme (magma karışımı) süreçleri önemli bir rol oynamıştır. Nb-Y-Rb içeriklerine göre, Karacadağ volkanitlerine ait andezit ve bazaltların gelişiminde hem dalma-batma zonu zenginleşmesi hem de kabuksal kontaminasyonun etkileri gözlenir. Andezitler ve bazaltlar kalk-alkalin bazaltlar ve kıtasal volkanik yay bazaltları özellikleri gösterir. Bu volkanitler orojenik bölgede oluşmuştur.

Karacadağ volcanites crop out in a very large area between Karapınar and Emirgazi, in the east-northeast of Karapınar. In the region, Upper Miocene - Pliocene aged Karacadağ volcanites are commonly observed as andesitic domes, thick - very thick andesitic lava flows, proclastic ash-slag flows and basaltic lava flows. Additionally, uncommon dacitic domes-lava flows and rhyolitic dome-neck structures are observed. Karacadağ volcanites commonly consist of andesites-basaltic andesites and proclastics, partly basalts and very little distributed dacites and rhyolites. Andesites and basaltic andesites showing aphanitic porphyritic, hypocrystalline porphyritic, hyaline porphyritic and hyalopolitical fluidal textures contain plagioclase, clinoproxene, orthoproxene, hornblende, occasionally biotite and quartz, rarely olivine, microliths and volcanic glass. Basaltic and gabbroic enclaves are observed in some andesites. Basalts distinct with holocrystalline porphyritic texture are composed of plagioclase, clinopyroxene, olivine, orthopyroxene and microliths. Andesites and basalts belonging to Karacadağ volcanites have calc-alkaline and metaaluminous properties. While andesites are mostly high K - rarely medium K, basalts are mostly medium K - rarely high K. According to their Si and Ba-Sr contents, amphibole + clinoproxene + orthoproxene  plagioclase  biotite fractionation in andesites and orthoproxene + plagioclase fractionation in basalts played an important role. According to their SiO2-Y contents, amphibole-containing fractionation is active in andesites, while amphibole-free fractionation is active in basalts. In Karacadağ volcanites, fractional crystallization and/or assimilation-fractional crystallization (magma mixture) processes played an important role in the development of andesites and basalts, according to their SiO2- Rb, Ta-Yb-Th and Ti-La-Nb contents. According to their Nb-Y-Rb contents, the effects of both subduction zone enrichment and crustal contamination are observed in the development of andesites and basalts belonging to Karacadağ volcanites. Andesites and basalts show the characteristics of calc-alkaline basalts and continental volcanic arc basalts. These volcanites were formed in the orogenic region.