Aladağ-Yatağan-Kızılören (Konya Güneybatısı) Arasındaki Bölgede Yer Alan Volkanik Kayaçların Maden Potansiyelinin Araştırılması

Abstract

Araştırma bölgesi, Konya ili Selçuklu ve Beyşehir ilçeleri arasında yer alan Aladağ-Yatağan- Kızılören kasabalarını kapsayan yaklaşık 80 km2 genişliğinde bir alandır. İnceleme alanında Üst Triyas’tan Güncel Holosen’e kadar değişen farklı yaşlarda kayaç türlerinden oluşan birimler yüzeylemektedir. En altta çakıltaşı, kumtaşı, kireçtaşı ardalanmalı Alt Triyas yaşlı Aladağ formasyonu, laminalı kireçtaşı ve dolomitik kireçtaşından oluşan Üst Triyas-Alt Jura yaşlı Kızılören formasyonu bulunmaktadır. Bu birimler üzerine açılı uyumsuzlukla Üst Miyosen- Pliyosen yaşlı gölsel kireçtaşı, marn, kumtaşı ve çamurtaşından oluşan Ulumuhsine formasyonu ile alttaki birimleri keserek yüzeyleyen tüf-tüfit, volkanik breş, andezit ve dasitten yapılı Erenlerdağı volkanitleri (Sulutas-Küçükmuhsine) gelmektedir. Bu birimlerin üzerine de ise açılı uyumsuzlukla gelen konglomera, çamur ve kum depoları ile az oranda laminalı kalişten oluşan Pleistosen yaşlı Topraklı formasyonu ve en üstte de açılı uyumsuzlukla gelen Alüvyon bulunmaktadır. İnceleme alanında metalik maden zuhurları (demir, bakır), endüstriyel hammadde ve doğal yapı malzemeleri oluşumları (kil, tras ve pomza, dasit, andezit) bulunmaktadır. Ayrıca bölgede hidrotermal aberasyonla silisleşmiş ve killeşmiş bölgeden alman bir numunede 943 ppm bakır tespit edilmiştir. Kaya ve plaser örneklerinin kimyasal analizleri (ana oksitler, eser elementler ve nadir toprak elementleri) ve istatistiksel yorumları yapılmıştır. Aladağ-Yatağan-Kızılören bölgesinin kayaç numunelerinde ortalama olarak SiO2 (62,13 %), Fe2O3 (6.22 %), A12O3 (14.99 %), Ag (0.04 ppm), Au (0.02 ppm), Ba (877 ppm), Cu (61 ppm), Mo (4 ppm), Pb (25 ppm), Zn (47 ppm) ve plaser numunelerinde ise ortalama olarak SiO2 (58,01 %), Fe2O3 (7.01 %), A12O3 (16.62 %), Ag (0.04 ppm), Au (0.02 ppm), Ba (586 ppm), Cu (18 ppm), Mo (2 ppm), Pb (17 ppm), Zn (95 ppm) analizleri yapılmıştır. Kayaçlarda yapılan jeokimyasal çalışmalara göre ortalama IREE = 196.41, ZHREE (La-Nd) = 175.78, ZMREE (Sm-Ho) = 16.01 and ILREE (Er-Lu) = 4.62 ve plaserlerde ZREE = 280.53, EHREE (La-Nd) = 204.97, ZMREE (Sm-Ho) = 69.56 and ILREE (Er-Lu) = 6.01 oranı analiz edilmiştir. İnceleme alanında metalik maden, endüstriyel hammaddeler ve doğal yapı malzemeleri bakımından önemli bir potansiyelin olduğu ve bu konularda daha detaylı çalışmaların yapılmasın uygun olacağı düşünülmektedir. Teşekkür Bu çalışma, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Bölümünde Aladağ- Yatağan-Kızılören ilçeleri (Güneybatı Konya) arasındaki bölgede volkanik kayaların cevher potansiyeli hakkında araştırmaların yapıldığı yüksek lisans tezinin bir bölümünü içermektedir.

The research area which is an area of approximately 80 km2 which covers the Aladağ-Yatağan- Kızılören towns between Konya and Selçuklu and Beyşehir districts. In the study area, units consisting of rock types ranging from Upper Triassic to Current Holocene are exposed. The oldest unit in this area which Lower Triassic aged Aladağ formation, which consists of conglomerate, sandstone and limestone alternation, the Upper Triassic-Lower Jurassic Kızılören formation consisting of laminated limestone and dolomitic limestone. The Ulumuhsine formation consisting of lacustrine limestones, marls, sandstones and mudstones with upper Miocene-Pliocene aged angular unconformity över these units; and the tuff-tuffite, volcanic breccia, andesite and dacite Erenlerdağı volcanics (Sulutas-Küçükmuhsine) are formed by cutting the lower units. On top of these units, there is conglomerate, mud and sand depots which are angular unconformably, and Pleistocene aged Topraklı formation which is composed of laminated ridge and Alluvium which is at the top with angular unconformity. In the study area there are metallic mineral occurrences (iron, copper), industrial raw materials and natural building materials formations (clay, trass and pumice, dacite, andesite). In addition, 943 ppm copper was detected in a sample obtained from the silicified and clay region by hydrothermal alteration in the region. Chemical analyses (majör oxides, trace elements and rare earth elements) of the rock and placer samples and statistical interpretations were performed. Average SiO2 (62,13 %), Fe2O3 (6.22 %), A12O3 (14.99 %), Ag (0.04 ppm), Au (0.02 ppm), Ba (877 ppm), Cu (61 ppm), Mo (4 ppm), Pb (25 ppm), Zn (47 ppm) in the rock samples and SiO2 (58,01 %), Fe2O3 (7.01 %), A12O3 (16.62 %), Ag (0.04 ppm), Au (0.02 ppm), Ba (586 ppm), Cu (18 ppm), Mo (2 ppm), Pb (17 ppm), Zn (95 ppm) placer samples of Aladağ-Yatağan-Kızılören region were analyzed. According to the geochemical studies performed on the rocks, on average (ppm) IREE = 196.41, ZHREE (La-Nd) = 175.78, IMREE (Sm-Ho) = 16.01 and ILREE (Er-Lu) = 4.62, the placers IREE = 280.53, ZHREE (La-Nd) = 204.97, IMREE (Sm-Ho) = 69.56 and ILREE (Er-Lu) = 6.01 were analyzed. In the study area, it is considered that there is an important potential in terms of metallic minerals, industrial raw materials and natural building materials and it would be appropriate to carry out more detailed studies on these subjects.