Menekirsesi Obruğu (Karapınar- Konya, Orta Anadolu): Jeolojik Olarak İlginç Dev Bir Obruk Oluşumu

Abstract

Karapınar (Konya Doğusu) yaygın obruk oluşumlarının gözlendiği bir bölge olmasının yanı sıra jeolojik olarak ilginç obruk oluşumlarının bulunduğu bir yerdir. Bu çalışmada Karapınar‟ın 26 km kuzeybatısında Menekirsesi Yaylası yakın kuzeyinde bulunan oluşum aşamasındaki bir obruğun jeolojik özelliklerinin açıklanması amaçlanmıştır. İnceleme alanında Miyosen-Pliyosen gölsel çökeller ile Kuvaterner yaşlı Sekizli fay zonu içindeki çöküntü havzalarında depolanmış Kuvaterner yaşlı kırıntılılar bulunur. Yörede eski oluşumlu çapları 700 metreye varan ve derinlikleri 100 metreyi geçen Meyil, Çıralı, Dikmen, Potur gibi obruklar bulunur. Ayrıca çevrede güncel obruk oluşumları da bulunmaktadır. Alüviyal çöküntü havzası çökelleri içindeki Menekirsesi obruğu uzun ekseni 600-650 m, kısa ekseni ise 500 m arasında olan eski oluşumlu fakat oluşumuna günümüzde de devam eden bir obruktur. Obruk çevresinde obruğun sınırlarını belirleyen en az üç adet dairesel yarık bulunmakta ve yarıkların yüzeydeki genişliği 10 m‟ye varmaktadır. Yarıklar görünürde 8-10 metre civarında bir derinliğe sahiptir. Dairesel yarıklar içerisinde çapı 10 metreye, derinliği 8 metreye varan daha küçük obruklar bulunur. Obruğun kuzey kesimi dairesel yarıklarla sınırlı iken güney kesimi yay şekilli bir yükselti ile çevrilidir. Obruğun ortasında 200-230 m çapında dairesel bir çökme bölümü bulunmaktadır. Bu merkezi kesim tüm obruk boyunca yüzeyde 5 m‟lik bir genel çökmeyi göstermektedir. Menekirsesi obruğu büyük bir olasılıkla geçmişte oluşmaya başlamış ve yer altındaki herhangi bir engel nedeniyle oluşumunu tamamlayamamıştır. Saha gözlemleri obruğu çevreleyen yarıkların, yer yüzeyini ve karayolu gibi yapıları güncel olarak deforme ettiğini göstermektedir. Bu da obruk eski oluşumlu bile olsa, günümüzde de oluşumuna devam ettiğini kanıtlamaktadır.

The Karapınar (East Konya) region has not only numerous but also geologically interesting sinkhole formations. This study aimed to explain the geological characteristics of a sinkhole in the formation stage located in the north of Menekirsesi Plateau, 26 km northwest of Karapınar. The study area is composed of Miocene-Pliocene lacustrine sediments and Quaternary clastics deposited in the depression basin within the Sekizli fault zone. In the region, there are sinkholes formed in the past such as Meyil, Çıralı, Dikmen, Potur, whose diameters reach up 700 meters and depths exceed 100 meters. Current sinkhole formations continue in the study area. The Menekirsesi sinkhole is located in the sediments of the Quaternary basin deposits overlying the Miocene-Pliocene lacustrine limestones. The long axis of the sinkhole is between 600-650 m, and the short axis is approximately 500 m. Although it was formed in the past, it is a structure that continues its formation today. Around the sinkhole, there are at least three circular fissures that define the boundaries of the sinkhole and their width superficially reaches up to 10 m. The fissures apparently have a depth of around 8-10 meters. Within these circular fissures, there are smaller sinkholes up to 10 meters in diameter and 8 meters in depth.While the northern part of the sinkhole is limited by circular fissures, the southern part is surrounded by an arc-shaped elevation. In the middle of the sinkhole, there is a central subsided section 200-230 m in diameter. This central section shows a 5 m general depression on the surface along the Menekirsesi sinkhole. The sinkhole probably started to form in the past and could not complete its formation due to any obstacle under the ground. Field observations show that the surface fissures surrounding the sinkhole are currently deforming the grounds and human-made structures such as highways. This proves that even if the sinkhole is old, it continues to form today.