Kil zeminler üzerine oturan makine temellerinin zeminin dinamik davranışı üzerindeki etkisi

Abstract

Deprem etkisi dışındaki dinamik yüklerin en fazla etkili olduğu yapılar sanayi yapılarıdır. Makinelerin ürettiği dinamik yükler, makinenin ve oturduğu temelin statik yükleri ile temel zeminine iletilmekte olup, mevcut yapıyı ve çevre zemini ile üzerindeki yapıları etkilemektedir. Bu nedenle makine-temel-zemin sisteminin davranışı analiz edilirken, temel zemini ve çevre zeminin dinamik özelliklerinin iyi araştırılması gerekmektedir. Bu tez çalışmasında, farklı sertlikte kil zeminler üzerine oturan harmonik yük üreten ve darbe etkili makine temellerinin, dinamik zemin parametrelerine bağlı olarak temel altında ve çevre zeminde oluşturduğu etkiler araştırılmıştır. Bu amaçla, zemin profili farklı sertlikte kil zemin tabakalarından oluşan üç sahada arazi ve laboratuvar deneyleri yapılmıştır. Konya 2. Organize Sanayi Bölgesi'nde iki saha (KOSB) ve Selçuk Üniversitesi Kan Merkezi bina sahası çalışma alanları olarak belirlenmiştir. Zemin tabakalarının dinamik zemin parametreleri yapılan rezonant kolon deneyleri ve arazi deney sonuçları kullanılarak korelasyonlarla elde edilmiş ve karşılaştırılmıştır. Ayrıca rezonant kolon deneyinden elde edilen normalize kayma modülü ve sönüm oranı eğrileri literatür eğrileri ile karşılaştırılmış ve bölge zeminini temsil eden eğriler belirlenmiştir. Arazi deneylerinin değerlendirilmesi ile bölge zeminlerinin yerel zemin sınıfları, zemin hâkim periyotları ve büyütme faktörleri belirlenmiştir.

The structures where dynamic loads other than earthquake effects are most effective are industrial buildings. These structures are exposed to dynamic loads continuously and repeatedly. The dynamic loads due to operation of the machines are transmitted to the subsoil by the static loads of the machine and the supporting foundation, affecting the existing structure and the surrounding ground and the structures above it. Therefore, when analyzing the behavior of the machine-foundation-subsoil system, the dynamic properties of the subsoil and the surrounding soil should be thoroughly investigated. In this thesis, the effects of the foundations under machines with vertical harmonic excitation and pulse effect resting on clay soils of different stiffness on the subsoil and surrounding soil depending on dynamic soil parameters were investigated. For this purpose, field and laboratory tests were conducted at three sites with soil profile consisting of clay layers of different stiffness.