Konya Sahip Ata Külliyesi Camii restorasyonu üzerine bir inceleme

Abstract

Binlerce yıllık tarihe sahip Anadolu'nun stratejik bir noktasında yer alan Konya şehri, eski çağlardan beri üzerinde yaşamış olan önemli medeniyetlerin kültürlerini barındırmaktadır. Bu kültürel mozaiğin en önemli unsurlarından biri olan Anadolu Selçukluları devrinde, yapı bânîleri arasında öne çıkan isimlerden birisi olan Sâhib-i Atâ Fahreddin Ali uzun yıllar çeşitli devlet kademelerinde görev almış ve 1288 yılında ölünceye kadar çok sayıda tarihi eser yaptırmıştır. Halk arasında yaygın bilinen ismiyle Sahip Ata'nın yaptırdığı eserler arasında, en mühimlerinden biri olarak Konya Sahip Ata Külliyesi sayılabilir. 1258-1283 yılları arasında tamamlanan külliyenin camisi, yıllar içinde büyük tahribatlar görmüş ve 1871 yılında günümüzdeki haliyle inşa edilmiştir. Özgün taç kapısı ve mihrabı incelendiğinde özgün caminin ne kadar mühim bir sanat eseri olabileceği dikkat çekmektedir. Günümüzde yeniden onarımı, ilgili kurumların gündeminde olan caminin tarihine bir ışık tutmak gerektiği düşünülmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada; özgün yapının nasıl bir tasarımda olduğu ve neden günümüze ulaşamadığı, mevcut yapının ne gibi sebeplerle özgün halinden farklı şekilde inşa edildiği, yapının geçmişte gördüğü onarımlar gibi hususlar değerlendirilerek bu kültürel mirası korumak adına gelecekte yapılması gereken müdahale önerileri sunulmuştur.

Located in a strategic point of Anatolia with a history of thousands of years, Konya city hosts the cultures of important civilizations that have lived in the city since ancient times. One of the most important elements of this mosaic is Anatolian Seljuks. During the Anatolian Seljuk period, Sahip Ata Fahreddin Ali, one of the prominent names among the Anatolian Seljuks' building founders, served in various state levels for many years and has built many historical monuments until his death in 1288. One of the most important buildings that he has met its financial support is Sahip Ata Complex in Konya which is constructed between 1258 and 1283. The mosque of the complex has suffered great destructions over the years and was built in its current form in 1871. When existing original parts of the mosque -like the portal and the mihrab- are examined, it can be understood that the original mosque was a piece of art. Today, it is thought that it is necessary to shed some light on the history of the mosque, whose restoration is on the agenda of the relevant institutions. In this study; the issues such as what was the design of the original building and how it has not survived, why the existing building was built differently from its original form in 1871, the interventions and the repairs that the existing building has seen in the past are evaluated and suggestions of interventions that should be made in the future for protecting this cultural heritage are presented.