Doğu Roma [Bizans] İmparatorluğu'nda mülkiyet düzeni ve Osmanlı Devleti'ne yansımaları

Abstract

Bu tez çalışmasında Doğu Roma [Bizans] İmparatorluğu'ndaki Mülkiyet Düzeni ve Osmanlı Devleti'ne Yansımalarının ortaya çıkarılması hususunda çok geniş bri yelpazeye dağılan Roma Hukuk Külliyatı (Ioustinianus Kanunları, Süryani Kanun Kodu, Ekloga, Çiftçi Kanunu, Rodos Deniz Kanunu, Makedon Fermanları, Syntagma ve Hexabiblos), Osmanlı Kanun Külliyatı (Fatih Kanunnamesi), Doğu Roma İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti Tarihi, Mülkiyet ve İktisad Tarihi ve Kilise Konsil Tarihi konularında çok detaylı incemeler yapılmıştır. Çalışmamızın kapsadığı yıllar olan Roma İmparatoru I. Konstantin Büyük'ün İstanbul'u kurma kararı ile Osmanlı Sultanı II. Mehmed Fatih'in vefatı arasında geçen süren olan 324–1481 yılları arası kronolojik olarak incelenerek bir tarihi altyapı oluşturulmuştur. Hemen arkasından Kanunlar bölümünde Roma ve Osmanlı Hukuklarında kullanılan Kanun Külliyatı hakkında bilgilendirmeler yapılmıştır. Böylelikle Mülkiyet Konusu tetkik edilmeden önce tarihi olaylar ve kanunlar hakkında bir fikir edinilmesi amaçlanmıştır. Mülkiyet etkileşimine geçilmeden mülkiyet kavramının tanımı ve çalışmazın kapsadığı 324–1453 yılları arasında Doğu Roma İmparatorluğu ve Osmanlı Devleti'nde mülkiyetin tarihsel süreci açıklanmıştır. Ayrıyeten çalışmamızıda imparatorluğun hem Avrupa hem de Türk tarihine kültürel etkileşimi hususunda ana hatlarıyla temas edilerek mülkiyet etkileşimin tek yönlü olmadığı belirtilmiştir. Mülkiyet etkileşimi Pronoia-Timar, Kadastral (İndiksiyon-Tahrir), Yönetimsel, Vergilendirme, Miras ve Vakıf ana başlıkları altında tetkik edilerek elde edilen sonuçlar açıklanmıştır.

In this thesis, in order to reveal the property ordinance in the Eastern Roman (Byzantine) Empire and its reflections on the Ottoman State, well detailed researches have been carried out in the subjects of Roman legal codex that constitutes a large spectrum (Ioustinian Code, Syriac Code of Law, Ecloga, Farmers' Law, Rhodes Maritime Law, Macedonian Edicts, Syntagma and Hexabiblos), Ottoman Codex (The Codes of Mehmet II), History of the Eastern Roman Empire and the Ottoman Empire, History of Property and Economy and History of Church Councils. Historical background has been created by chronologically examining the period between 324-1481, which is the period between the decision of the Roman Emperor Constantine I the Great to found Constantinople and the death of the Ottoman Sultan Mehmed II the Conqueror. Immediately afterwards, in the titled Laws, information was given about the Codex used in Roman and Ottoman Law. Thus, it is aimed to get an idea about historical events and laws before examining the subject of property. Before moving on to the interaction of property, the definition of the property concept and the historical process of property in the Eastern Roman Empire and the Ottoman Empire between 324-1453, the period covered by our study, are explained. In addition, our study outlines the cultural interaction of Byzantine Empire with both European and Turkish history, indicating that the property interaction was not unidirectional. The property interaction has been analysed under the main headings of Pronoia-Timar, Cadastral (Indication-Cadastral Record), Administrative, Taxation, Inheritance and Foundation and the obtained results have been explained.