Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Konferans Salonu Mimari Tasarımı

Abstract

Üniversite sözcüğü, Latince universitasʼtan (bütün, hep, hepsi) batı dillerine, Fransızca université’den (toplum bütününe açık, bütün bilgilerin öğretildiği kurum) ise dilimize geçmiştir (Sönmezler, 1995). Toplumun en üst seviyeli eğitim, araştırma ve bilgi yayma kurumu olan üniversite, Orta çağ Avrupası’nda İtalya, Fransa ve İngiltere’nin kentleşmiş bölgelerinde ortaya çıkmıştır. Çok uzun bir süre yerleşik binaları, mekânları, kütüphaneleri olmayan Orta çağ üniversiteleri kendiliğinden oluşmuş, zamanın ihtiyaçları ve olumlu şartları içinde şekillenmiştir (Ülgen, 2010). Zaman içinde üniversiteler, kuruldukları kentlerin merkezindeki kolej binalarında eğitim vermeye başlamıştır. Kolej sistemi ise ilk önce Paris Üniversitesi’nde ortaya çıkmıştır (Gürsoy, 1988). Başlangıçta sadece fakir öğrencilerin barınması için kurulan kolejler zamanla derslikler, kütüphane, öğretmen ve öğrenci konaklama mekânları, yemekhaneler ve salonlardan oluşan ve birçok işlevi kapsayan bir yapıya kavuşmuştur. Sonraları gerek Fransa’da gerekse Avrupa’da kurulan üniversiteler, kolej sistemini model almışlardır. Bugün dahi kent içindeki kolej yapıları ile varlıklarını sürdüren birçok üniversite bulunmaktadır (Oxford ve Cambridge gibi). Bu akademik binalar Avrupa’da güçlü mimari etkiler yaratmış ve bu etkiler, sonrasında kampüs modeline dönüştükleri Amerika Kıtasına taşınmıştır (Campos, 2002). Üniversitenin kentin dışına çıkması ilk olarak Amerika’da gerçekleşmiş olup kampüs teriminin ilk kez 1746 yılında kurulmuş olan Princeton Üniversitesi için kullanıldığı tahmin edilmektedir. Turner (1984); kampüsü, kentlerin günlük yaşam trafiğinden geriye çekilerek doğaya yakınlaşan, kendi iç topluluğunu oluşturmaya çalışan ve aynı zamanda da sosyal ideallerin fiziksel planlamaya yansıdığı bir ‘kentsel alan’ olarak tanımlamaktadır. Amerikan kampüs modelinin etkisiyle üniversiteler, günümüzde kentlerin dışında geniş alanlarda büyüyebilir ve gelişebilir bağımsız yerleşmeler halini almıştır. Ülkemizde üniversiteler de kendi başına küçük ölçekte bir kent parçası olarak tanımlanabilecek kampüsler biçiminde kentin görece çeperlerinde konumlandırılmışlardır. Bu kampüsler; eğitim, araştırma, barınma ve diğer sosyokültürel ihtiyaçların bir bütün olarak karşılanabildiği ve zamanla bir kentin tüm özelliklerini barındıran kendine yeterli yapısal mekânlar haline dönüşmüşlerdir (Ayten A. M. ve Göver, İ. H., 2020). Üniversiteler, sürekli değişme ve gelişmelerine rağmen çok uzun yıllar yaşayan kurumlardır. Yaşayabilirliğini sürdürebilmesi, üniversitelerin zaman içindeki bu değişim ve gelişimlere uyum sağlamasıyla mümkündür (Kuyrukçu, 2012). Toplumun değişen ihtiyaçlarına ve sosyokültürel özelliklerine göre kendini sürekli olarak yenileyen üniversitelerin mekânsal yapı ihtiyaçları da değişmektedir. Üniversitelerin, temel işlevleri olan eğitim ve araştırma dışında, günümüz eğitim sisteminin gerektirdiği; çalışma, beslenme, alışveriş, eğlence, spor, rekreasyon, sağlık vb. işlevlere cevap verecek fiziki oluşumları da bünyesinde bulundurması gerekmektedir (Aydın, 2003). Bu doğrultuda eğitim birimlerinin yanı sıra farklı işlevsel kullanımları da içeren fakülte binalarında da zamanla mekânsal yapı ihtiyacı ortaya çıkabilmektedir. Bunun bir örneği Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesinde yaşanmıştır. Zaman içerisinde Fen Fakültesi bünyesinde oluşan sosyokültürel ihtiyacı karşılamak üzere çok amaçlı aktivitelere cevap verebilecek bir konferans salonu ihtiyacı doğmuştur. Bu amaçla Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Dekanlığı tarafından üniversite döner sermaye aracılığı ile Fen Fakültesi için bir konferans salonu tasarımı istenmiş olup “Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Konferans Salonu Mimari Projesi” tarafımızdan gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma kapsamında Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Konferans Salonu tasarım sürecindeki ve mekân organizasyonundaki temel yaklaşımlar, mimari avan ve uygulama proje tasarım ilkeleri sunulmaktadır.