Bölgesel inovasyon performansının karşılaştırmalı analizi: Türkiye örneği (2012-2019)

Abstract

Bu tezin amacı, inovasyon coğrafyası literatüründe ele alınan stilize edilmiş faktörlerin Türkiye'deki yerel inovasyon performansına nasıl ışık tuttuğunu ortaya koymaktır. Türkiye'de il düzeyinde ve yıllık bazda veri toplanması şu anda sınırlıdır. Bu sınırlılık, il düzeyinde bölgesel inovasyon modeli oluşturmayı zorlu bir araştırma alanı haline getirmektedir. Bu amaca ulaşmak için öncelikle özgün bir bileşik inovasyon gösterge seti oluşturulmuştur. Veriler 2012-2019 dönemi boyunca yıl bazında temin edilebilmiştir. Böylece bu tez çalışması, Türkiye'nin illeri için Yerel İnovasyon Endeksini yerel düzeyde analiz ederek bu alandaki mevcut bilgi birikimine katkıda bulunmaktadır. Yapılan hesaplamalar faktör analizi, kümeleme analizi, çoklu regresyon analizi ve panel veri analizi sonuçlarına dayanmaktadır. Tez kapsamında 81 ilin, inovasyon performansını etkileyen kapasite faktörlerine göre 5 kümede ele alınabileceği açıklanmaktadır. Analiz bulguları, incelenen tüm yıllar için inovasyon kapasitesi göstergeleri ile inovasyon performansı arasında önemli ilişkiler ortaya koymaktadır. Çalışma ile Türkiye'de, yatırım ortamı ve sosyal sermaye faktörlerinin, inovasyon performansını pozitif yönlü ve istatistiki olarak anlamlı tahmin ettiği sonucuna varılmaktadır. Finansal destek ve çeşitlilik-uzmanlaşma faktörlerinin ise inovasyon performansını negatif yönlü ve istatistiki olarak anlamlı etkilediği görülmektedir. Beşerî sermaye faktörü, inovasyon performansını sekiz yıllık zaman etkisine bağlı olarak pozitif yönlü ve istatistiki olarak anlamlı açıklamaktadır. Çalışma bulguları illerin, gelecekteki inovasyon performansını etkileyen faktörleri belirlemesi açısından önemlidir. Yerel ölçekte karar alıcılara daha somut bir bakış açısı kazandırmaktadır. İl düzeyinde inovasyon performansını ve inovasyon kapasitesini anlamak, artan üretkenlik ve ekonomik büyüme ile sonuçlanacak etkili yerel uzmanlaşma stratejilerinin belirlenmesine yardımcı olacaktır.

The purpose of this thesis is to demonstrate how the stylized factors discussed in the innovation geography literature shed light on the performance of local innovation in Türkiye. Collecting data at the provincial level and on a yearly basis in Türkiye is currently limited. This limitation makes a challenging research area for creating a regional innovation model at the provincial level. To achieve this purpose, a unique composite innovation indicator set was created first. Data was available annually from 2012 to 2019. Thus, this thesis study contributes to the existing body of knowledge in this field by analyzing the Local Innovation Index for the provinces of Türkiye at a local level. The calculations are derived from the results of various analyses, including factor analysis, cluster analysis, multiple regression analysis, and panel data analysis. The thesis explains that the innovation performance of 81 provinces can be categorized into 5 clusters based on their capacity factors. The analysis findings reveal important relationships between innovation capacity indicators and innovation performance for all the years examined. Based on the study, it has been concluded that the investment climate and social capital factors have a positive and statistically significant impact on innovation performance in Türkiye. The study indicates that financial support and diversity-specialization factors have a negative and statistically significant impact on innovation performance. The human capital factor explains innovation performance positively and statistically significantly, depending on the eight-year time effect. The findings of the study are important in terms of determining the factors affecting the future innovation performance of the provinces. This offers a more tangible viewpoint for decision-makers at the local level. Examining innovation performance and capacity at the provincial level can assist in identifying successful local specialization strategies that lead to higher productivity and economic growth.