Ekonomik coğrafya perspektifinde kümelenme esaslı bir yaklaşım: Konya kırsalı örneği

Abstract

Günümüz ekonomik politikalar, kırsal alanı ihmal ederek kent odaklı ekonomik kalkınma ve bu kalkınmaya hizmet eden mekânsal planlama yaklaşımını öncelemiştir. Ekonomik ve toplumsal gelişme dinamikleri üzerinden kalkınma süreçlerini açıklamaya çalışan bu yaklaşımlar, kırsalı ihmal ederek kırsalın kentler karşısında dezavantajlı konuma itilmesine yol açmıştır. Bu durum, son otuz yılda öngörü olmaktan çıkarak somutlaşan çevresel değişimler ve olağanüstü olayların artmasına, tarımsal faaliyetlerin niteliğinin ve ekolojik değerin azalmasına neden olmuştur. Bu süreçte ihmal edilen kırsal karakterli yerleşmeler ekonomik kalkınma yaklaşımlarının merkezinde değerlendirilmeye başlanmıştır. Üretim faaliyetleri ve yere özgü yeteneklerin şekillendiği kırsal alanların rekabet edebilirliği ele alınırken, sürdürülebilir kalkınma yaklaşımlarıyla çıkış yollarının aralanabileceği düşünülmektedir. Kırsal ve kentsel yerleşim alanlarının art bölgeleri olarak tanımlanan arazilerin planlama mekanizmasına konu edilerek yerleşim alanları ile çevresi arasındaki ilişkilerin bağıntısal bir biçimde kurulması yoluyla sürdürülebilir bir anlayışın hâkim kılınması temel argümanlardan biri olarak karşımızı çıkmaktadır. Bu durum yerin tekliği ve biricikliği ile kopyalanması mümkün olmayan yeteneklerin ön plana çıkarılmasına odaklanan ekonomik coğrafya yaklaşımları bağlamında sanayi ve hizmetler sektörlerindeki gelişme dinamiklerinin kırsal alanlar üzerinde yoğunlaşması gerekliliğini de gündeme getirmiştir. Böylesi bir konunun fiziksel çevreden sosyal ve kültürel değerlere ilişkin beşerî ve sosyal çevreye geniş bir yelpazede ele alınmayı gerekli kıldığı ortadadır. Bu çerçevede, çalışmada kırsal ekonomik mekânların rekabetçi gücünün arttırılarak kırsalın ekonomik, sosyal ve mekânsal gelişimine yönelik ekonomik coğrafya kuramsal arka planından hareketle mekânsal planlamaya bağlı bir kalkınma yaklaşımının gerekliliğinin tartışılması hedeflenmektedir

Today's economic policies have neglected the rural area and prioritized the urban oriented economic development and the spatial planning approach that serves this development. The approaches that trying to explain the processes through economic and social development dynamics, have disregarded the countryside and led to the rural being pushed to a disadvantageous position against the cities. This situation has led to an increase in environmental changes which have become a fact rather than a foresight in last thirty years and extraordinary events and to a decrease in the quality and ecological value of agriculture. In this process, neglected rural settlements, started to be evaluated at the center of economic development approaches. One of the main arguments is to make a sustainable approach dominant by establishing the relations between the settlement areas and their surroundings in a relational way, especially by subjecting the lands defined as the back zones of rural and urban settlements to the planning mechanism It is obvious that such a subject necessitates a wide range of consideration from the physical environment to the human and social environment related to social and cultural values. In this framework, it is aimed to discuss the necessity of a development approach based on spatial planning, in accordance with the theoretical background of economic geography, for the economic, social, and spatial development of rural areas by increasing the competitive power of rural economic spaces.