Miras ve kültürel turizm baglaminda kent: Karaman üzerinden bir degerlendirme

Abstract

Sektörler arasında önemli bir paya sahip olan turizm, yüzyıllardır süregelen bir deneyimdir. İnsanlık bu süreçte değişen ve gelişen turizm algısıyla alternatif turizm çeşitlerine yönelmiştir. Alternatif turizm çeşitlerinin en gözdesi olarak karşımıza çıkan kültürel turizm ise ekonomik, sosyal, kültürel boyutlarıyla; tarihsel süreci belgeleyen hayatın vazgeçilmez bir parçası olan kültürel miras alanlarını koruma çalışmalarında fırsatlar yaratan bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Küreselleşmeyle birlikte turizmde gerçekleşen inovasyon ise koruma çalışmalarını farklı boyutlara taşımış ve yeni model arayışlarına girişilmiştir. Bu noktada rotalar, arayışlara cevap niteliğinde olmuş ve tekil olarak değil bileşenlerden oluşan bir sistem olarak kabul görmüştür. Kültürel mirasın daha iyi anlaşılmasını sağlayan rotalar, seyahat modellerini bu yönde şekillendirirken özellikle miras açısından zengin fakat geri kalmış alanları güzergâha dâhil ederek gelişime de katkı sağlamaktadır. Karmaşık bir yapıya sahip olan rotaların etkilerini ve değerlerini iyi değerlendirmek, uygulanacak olan politikalara yön verebilmektedir. Bu kapsamda yeni bir değerlendirme modeli olan ''CREM'' rotaların mevcut veya potansiyel değerlerini, oluşturduğu göstergeler üzerinden açıklamakta ve rotaların amaçlarına daha iyi ulaşmasını sağlayacak politikaların tasarlanmasında öncü bir model olarak ele alınmaktadır. Çalışmada, çok katmanlı kültürel yapısıyla birden fazla medeniyete ev sahipliği yapmış, kültürel turizm bağlamında potansiyele sahip Karaman ili seçilmiştir. Bizans, Selçuklu, Karamanoğulları, Osmanlı Dönemi'nden kalan birçok yapı Karaman'ın zengin tarihinin yansımasıdır. Çalışma, bu denli geniş yelpazede tarihi geçmişi olan yerleşimdeki mevcut potansiyelleri turizme kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda; literatür araştırması, alana ait fotoğraflama ve belgeleme çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca alana ait rota önerisi geliştirilmiş, bu rotanın değerlendirilmesi için uzman kişilerin görüşlerine başvurulmuştur. Değerlendirmeler CREM modeli kapsamında incelenmiş ve rotanın mevcut ve potansiyel konumu ortaya konulmuştur. Bu çalışmalar doğrultusunda bölüm değerlendirmesi yapılarak sonuca ulaşılmıştır.

Tourism, which has an important share among the sectors, is an experience that has been going on for centuries. In this process, humanity has turned to alternative tourism types with the perception of changing and developing tourism. Cultural tourism, which is the most popular of alternative tourism types, with its economic, social and cultural dimensions; It emerges as a tool that creates opportunities in the work of protecting cultural heritage sites, which are an indispensable part of life that documents the historical process. Innovation in tourism with globalization has carried conservation studies to different dimensions and new models have been sought. At this point, the routes have been in response to the quests and have been accepted as a system consisting of components, not singular. Routes, which provide a better understanding of cultural heritage, shape travel models in this direction, while also contributing to development by including heritage-rich but underdeveloped areas on the route. Evaluating the effects and values of the routes, which have a complex structure, can guide the policies to be implemented. In this context, "CREM", a new evaluation model, explains the current or potential values of the routes through the indicators it creates, and is considered as a leading model in designing policies that will enable the routes to reach their goals better. In the study, the province of Karaman, which has hosted more than one civilization with its multi-layered cultural structure and has a potential in the context of cultural tourism, has been selected. Many buildings from the Byzantine, Selçuk, Karamanoğulları and Ottoman Periods are reflections of Karaman's rich history. The study aims to bring the existing potentials of the settlement, which has such a wide range of historical background, to tourism. In accordance with this purpose; literature research, photographing and documentation of the area were carried out. In addition, a route proposal for the area was developed, and the opinions of experts were consulted for the evaluation of this route. Evaluations were examined within the scope of the CREM model and the current and potential location of the route was revealed. In line with these studies, a section evaluation was made and the result was reached.