Çift taraflı demontaj hatlarının dengelenmesi

Abstract

Kamyon, minibüs, otobüs gibi büyük hacimli ürünlerin montaj işlemleri zor olduğu gibi demontaj işlemleri de zordur. Özellikle büyük hacimli ürünlerin geri kazanım çalışmalarında tek taraflı demontaj hatları yetersiz kaldığından dolayı çift taraflı demontaj hatlarından faydalanılmaktadır. Bu tür hatlarda büyük hacimdeki ürünlerin demonte işlemleri için çeşitli ekipmanlara ve asistanlara ihtiyaç duyulabilmektedir. Bu tez çalışması kapsamında toplam net geri kazanım kârını en büyüklemek amacıyla görevlerin, ekipmanların ve asistanların istasyonlara atanmasını dikkate alan Çift Taraflı Demontaj Hattı Dengeleme (ÇTDHD) problemi ele alınmıştır. Tez çalışması kapsamında öncelikle literatürde bulunan demontaj hattı dengeleme çalışmaları detaylı bir şekilde incelenerek açıklanmıştır. Ardından demontaj ve çift taraflı demontaj hatlarına ait materyaller açıklanarak ÇTDHD probleminin varsayımları ve kısıtlar tanımlanarak 0-1 tamsayılı doğrusal programlama modeli önerilmiştir. Önerilen çözüm yaklaşımın toplam net geri kazanım kârı üzerindeki etkisini belirleyebilmek amacıyla çift taraflı demontaj hatları ve tek taraflı demontaj hatları incelenmiştir. Önerilen çözüm yaklaşımının performansını analiz etmek amacıyla çift taraflı demontaj hatları için 162, tek taraflı demontaj hatları için 162 tane olmak üzere toplam 324 test problemi oluşturulmuştur. Önerilen 0-1 tamsayılı matematiksel model ile tek taraflı hatlarda 162 problemin 132'sinde (%81,48), çift taraflı hatlarda 162 problemin 92'sinde (%56,79) optimal sonuçlara ulaşılmıştır. Hatların tek taraflı demontaj hattı ve çift taraflı demontaj hattı olarak dengelenmesi durumu karşılaştırılmış ve tek taraflı demontaj hattı olarak dengelenmesinden ziyade çift taraflı demontaj hattı olarak dengelenmesinin net geri kazanım kârı üzerinde %29,18 iyileşme sağladığı görülmüştür.

Large volume products such as trucks, minibuses, buses are difficult to both assemble and disassembly. Particularly in the recovery works of large volume products, one-sided disassembly lines are inadequate and two-sided disassembly lines are utilized. In such lines, various equipment and assistants may be needed for the disassembly of large volumes of products. In the scope of this thesis, the Two Sided Disassembly Line Balancing (TSDLB) problem, which considers the assignment of tasks, equipment and assistants to the stations in order to maximize the total net recovery profit, is addressed. Within the scope of the thesis, firstly the disassembly line balancing studies in the literature are explained in detail. Then, the materials belonging to the disassembly and two-sided disassembly lines were explained and the assumptions and constraints of the TSDLB problem were defined and a 0-1 integer linear programming model was proposed. In order to determine the effect of the proposed solution approach on the total net recovery profit, two-sided disassembly lines and one-sided disassembly lines were examined. In order to analyze the performance of the proposed solution approach, a total of 324 test problems were created, 162 for two-sided disassembly lines and 162 for one-sided disassembly lines. With the proposed 0-1 integer mathematical model, optimal results were obtained in 132 (81.48%) of 162 problems in one-sided lines and 92 (56.79%) of 162 problems in two-sided lines. The balancing of the lines as one-sided disassembly line and two-sided disassembly line was compared and it was seen that balancing as two-sided disassembly line rather than one-sided disassembly line resulted in 29.18% improvement on net recovery profit.