Akyokuş-Çal dağı (Konya) çevresindeki Geç Triyas–Erken Jura yaşlı Kızılören formasyonu karbonatlarının jeokimyasal özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Akyokuş-Çal Dağı (Konya) çevresinde dar bir alanı (~60km2) kapsayan inceleme alanında gerçekleştirilen çalışmada, Geç Triyas-Erken Jura yaşlı Kızılören formasyonu kireçtaşlarının elementsel jeokimyasal yaklaşımla paleo-ortam koşulları ile bunlarla ilişkili jeolojik olayların yorumlanması ve jeokimyasal özelliklerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bölgede Kızılören formasyonu karbonatları, dolomitleşme gösterirken, inceleme alanımızda dolotaşı içermemekte ve sadece kireçtaşları şeklinde bulunmaktadır. Kızılören kireçtaş örneklerinin mikrofasiyes, majör ve iz element özellikleri, çok düşük diyajenetik alterasyonu ve çok düşük oranda terrijen katkısını belirtmekte olup, örneklerimiz birincil denizel özelliklerini korumuşlardır. Yine, Kızılören kireçtaşı örneklerinin K/Rb oranları oldukça düşük değerlerde olduğundan herhangi bir metamorfizma etkisini işaret etmemektedir. Kızılören kireçtaşı örneklerinin TNTE değerleri ile SiO2, Al2O3, Fe2O3 arasındaki güçlü pozitif korelasyonlar, TNTE içeriğinin terrijen girdiden alındığını ifade etmektedir. Sr-Rb-Ba üçgen diyagramında Kızılören kireçtaşı örnekleri marjin ve açık denizel ortamı gösterirler. Ayrıca Kızılören kireçtaşı örneklerinin Sr/Ba–Sr/Rb diyagramındaki dağılımları ise, tamamen kontinental marjin ortamındaki çökelmeyi işaret ederler. İlaveten, Kızılören formasyonu numuneleri Ce/Ce*'ye karşı Al2O3 ve Fe2O3 grafiğinde depolanma ortamı bakımından karasal marjin ve açık denizel ortamı gösterirler. Kızılören kireçtaşı örneklerindeki karasal girdinin kaynağı, kurak iklim bölgesini göstermekte ve Al/Ti oranları karasal girdinin akarsudan ziyade eoliyen olduğunu vurgulamaktadır. Ayrıca, Kızılören kireçtaşı örneklerindeki karasal girdi karışık provenansı (mafik-felsik) sergilemektedir. Kızılören formasyonu numunelerinin seryum değerleri, denizel su özelliğini, transgresif depolanmayı ve bazı evrelerde oksik olmakla birlikte, daha çok anoksik ortamdaki çökelmeyi işaret etmektedir. Kızılören formasyonu numunelerinin Y/Ho değerleri, depolanma sürecinde tatlı su asılı yük ve/veya eoliyen detritiklerinin düşük oranda da olsa karıştığını ve su seviyesindeki bir miktar dalgalanmayı yansıtmaktadır. Kızılören formasyonu kireçtaşları, nadir toprak elementlerince PAAS'a göre fakirleşmeyi ve hidrotermal sıvılardan etkilenmemeyi göstermektedir.

The aim of the study, which was carried out in a narrow area (~60 km2) covering a narrow area around Akyokuş-Çal Mountain (Konya), was to interpret the paleo-environmental conditions and related geological events and to reveal the geochemical properties of the Late Triassic-Early Jurassic Kızılören Formation limestones with an elemental geochemical approach. While the Kızılören Formation carbonates in the region show dolomitization, they do not contain dolostones in our study area and are only found in the form of limestones. Microfacies, major and trace element properties of Kızılören limestone samples indicate very low diagenetic alteration and very low terrigenous contribution, and our samples preserved their primary marine characteristics. Again, since the K/Rb ratios of Kızılören limestone samples are quite low, they do not indicate any metamorphism effect. The strong positive correlations between the TNTE values of Kızılören limestone samples and SiO2, Al2O3, and Fe2O3 indicate that the TNTE content is taken from the terrigenous input. In the Sr-Rb-Ba triangular diagram, Kızılören limestone samples show a marginal and open marine environment. In addition, the distribution of the Kızılören limestone samples in the Sr/Ba–Sr/Rb diagram indicates the deposition in a completely continental margin environment. In addition, Kızılören Formation samples show terrestrial margin and offshore environment in terms of storage environment in the Ce/Ce* versus Al2O3 and Fe2O3 graph. The source of the terrestrial input in the Kızılören limestone samples shows the arid climate region and the Al/Ti ratios emphasize that the terrestrial input is eolian rather than fluvial. In addition, the terrestrial input in the Kızılören limestone samples exhibits mixed provenance (mafic-felsic). The cerium values of the Kızılören Formation samples indicate marine water characteristics, transgressive deposition, and precipitation in anoxic environment, although oxic in some phases. Y/Ho values of the Kızılören Formation samples reflect that the freshwater suspended load and/or eolian detrital were mixed at a low rate during the deposition process and some fluctuations in the water level. The limestones of the Kızılören Formation show that the rare earth elements are impoverished according to PAAS and are not affected by hydrothermal fluids.