Aksaray ili Çorakçı hanı restorasyonu

Abstract

Şehirlerin kültür tanıtım aracı olabilmeleri, sahip oldukları tarihi eserler ve doğal oluşumlar yoluyla sanat, kültür ve mimarlık tarihi içindeki yerlerinin tespiti ve varlıklarının sürdürülerek geleceğe aktarılması ile mümkündür. Tarih boyunca Ulu Irmağın doğusunda eski şehir kalıntıları üzerine kurulan Aksaray kent merkezi her dönemde yerleşim yeri olmuştur. Bu sebeple bir tarihsel dönemden diğerine miras kalan eserler dönemin ihtiyacına göre yapılan eklemeler ile gelişerek tarihi kent sürdürülebilirliğini sağlamıştır. Ancak şehir merkezinde son dönemde hızla plansız yapılaşma mevcut tarihi yapıların yıkılarak yerine yeni yapıların inşa edilmesi ile tarihi süreçte kopmalar meydana gelmiştir. Aksaray şehri üzerinde yapılan çalışmalar diğer Anadolu şehirleri ile ilgili çalışmalar gibi sınırlı sayıda kalmıştır. Araştırma ve yayınlar daha çok mevcut yapılar üzerinden yapılmıştır. Günümüze ulaşan eserlerin yanı sıra yıkılmış olanlarla birlikte tarihi kent dokusu asıl kimliğini kazanacaktır. Bu durumda yıkılmış eserlerin ortaya çıkarılması veya tespit edilmesi önem kazanmıştır. Etrafı çok sayıda ticari bina ile sarıldığı için yok sayılan bu şehir içi hanı, literatüre yıkılmış olarak geçen yapılardan biridir. Tarihi ticaret yollarının kesişiminde olan ve önemli ticari yapılara sahip olan Aksaray'da Geç Dönem Osmanlı şehir içi ticari yapılarının geçmişte azımsanamayacak sayıda olduğu görülmüştür. Aksaray şehir içi hanlarının tanınırlığı günümüze gelen tek örneği Çorakçı Han'ın ortaya çıkarılmasıyla mümkün olmuş ve döneminin şehir içi ticari hayatını göstermesi açısından önem kazanmıştır. Çorakçı Han, Aksaray şehir içi hanlarından günümüze gelebilen tek örneğidir. Çorakçı Han'ın etrafının temizlenerek fiziki olarak ortaya çıkarılması kent tarihi açısından önemli bir çalışmadır. Tez kapsamında ayrıca rölöve, restitüsyon ve restorasyon çalışmaları yapılarak Çorakçı Han'ın şehir içi kültür ve ticaret hayatına katkıda bulunulmuştur.

Cities might be the best cultural promotion tool, by determining their place in the history of art, culture and architecture through the historical and natural properties they own, and transferring the works and structures to the future. Aksaray city center, which was built on the ruins of the old city in the east of the Ulu River, has always been a settlement. For this reason, the properties inherited from one historical period to another developed, with the additions made according to the needs of the period, ensured the sustainability of the historical city. However, with the rapid unplanned construction in the city center in the last period, the existing historical buildings were demolished and new buildings were built instead of them. The studies on the city of Aksaray, like the studies on the other Anatolian cities, were limited in number. Research and publications were mostly made on existing structures. The historical urban fabric will gain its original identity with the ruins as well as the structures that have survived to the present day. In this case, revealing or detecting the destroyed properties has gained importance. The inner city inn, referred to in the literature as Çorakçı Inn, is one of these buildings. In Aksaray, which is at the intersection of historical trade routes and has important commercial structures, there are considerable numbers of Late Ottoman Period inner-city commercial structures. The only surviving example of Aksaray inner-city inns was the Çorakçı Han, which gained importance in terms of showing the inner-city commercial life of its period.