Fariske/Göktepe (Karaman, Türkiye) Kaya Mezarlarındaki Bozunmaların Tahribatsız Deney Yöntemleriyle (NDT) Belirlenmesi

Abstract

Anadolu, Asya ve Avrupa kıtaları arasında yer alan ve insanlık tarihi boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış bir konumdadır. Anadolu’da kurulan bu medeniyetler, bulundukları bölgenin jeolojik özelliklerinden en iyi biçimde yararlanmışlardır. Yaşam alanlarındaki jeolojik özelliklere göre bazen yumuşak kayaya oyulmuş sığınak veya tapınak, bazen de sert/orta sert kayaya oyulmuş sonsuzluk sembolü olan kaya mezarları yapmışlardır. Bu çalışma kapsamında, Isauria Bölgesi’ne ait kaya mezar sanatının özelliklerini en iyi şekilde yansıtan Fariske/Göktepe (Pharax) kaya mezarları incelenmiştir. Bu amaçla ilk olarak kaya mezarlarının oyulduğu kaya biriminin mineralojik-petrografik, indeks ve mekanik özellikleri belirlenmiştir. Daha sonra bu mezarlardaki bozulmaların tahribatsız deney yöntemleri (NDT) yardımıyla belirlenmesi ve elde edilen bu verilerin kullanılmasıyla haritalama çalışmaları yapılmıştır. Elde edilen çalışma verilerinin kullanılmasıyla koruma çalışmaları için örnek bir temel oluşturulması amaçlanmıştır.

Anatolia located between Asia and Europe has hosted a lot of civilizations throughout the human history. The civilizations founded in the Anatolia benefited from the geological features of the region in the best way. According to the geological features of their living area, they sometimes made shelters or temples carved into soft rocks, sometimes the rock tombs carved into hard/medium hard rocks as a symbol of dominance. Within the scope of this study, Pharax rock tombs which ideally reflect the characteristics of the rock tomb art of the Isaura Civilization, have been investigated. For this purpose, firstly, mineralogical-petrographical, index and mechanical properties of the rock units which the rock tombs were carved in are determined. Then the mapping studies have been performed by the determination of the deterioration in these tombs with the help of non-destructive testing techniques (NDT) and the use of this obtained data. It was aimed to form a model base for conservation efforts by using of the obtained study data.