Dış Ortam Termal Konfor Koşullarının Belirlenmesinde Özgün Veri Kullanımının Önemi

Abstract

Kentleşme ve sanayileşme süreci, kentlerdeki arazi kullanımını etkilemiş, kent merkezindeki yeşil alanların azalmasına ve mineral kaplı sert yüzeylerin artmasına sebep olmuştur. Arazi örtüsünün değişimi, kentlerdeki mikro iklimi etkilemiş, bölgesel sıcaklıkların artmasına neden olmuştur. Meydana gelen bu olumsuzluklar dikkate alındığında, geleceğin yeni kentlerinin planlamasında ve günümüzün mevcut kentlerinin gelişimi ve dönüşümünde, sürdürülebilirliğin yön verici bir ilke olarak değerlendirilmesi, bir gereklilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Sürdürülebilir kentlerin planlanmasında iklim konusunun önemli temel bir girdi olarak dikkate alınması gerekmektedir. Son 20 yıldır kent iklimi ve mikroklimatik tasarım üzerine yapılan çalışmalar önem arz etmeye başlamıştır. Yeryüzünde kentli nüfusun artması; kent iklim ve insan-iklim üzerine yapılan araştırmaların yoğun bir ilgi görmesine neden olmuştur. Bu çalışmalarla; iklim, yapılı çevre ve insan (kullanıcı) arasındaki etkileşim anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bu araştırmaların sonuçları mimarları, kent plancılarını ve peyzaj mimarlarını doğrudan ilgilendirmeye başlamıştır. Kent iklimi olarak bilinen bu bilimsel alan içerisinde, dış ortamda termal konfor koşulları, ilgi gören özel bir araştırma alanıdır. Dış ortamda termal konfor çalışmaları, insan biyometeorolojisi olarak tanımlanan bilim alanında yer almaktadır. İnsan biyometeorolojisi, atmosferik ortamın insanlar üzerindeki etkilerini inceleyen bilim olarak tanımlanır. Bu çalışmaların bir kısmı, dış mekânda mikroklimayı denetleyebilmeyi ve durum tespiti yapmayı amaçlamaktadır. Bir diğer kısmı ise bireylerin dış ortamda uygun termal konfor koşullarının sağlanabilmesine yönelik yardımcı araç-gereç ve özgün veri üretimine dayanmaktadır. Çalışmada dış ortamda termal konfor koşullarının tespit edilmesinde ve değerlendirilmesinde kullanılan araç-gereçler ve verileri elde etme yöntemleri tanıtılacaktır. Ülkemizde kent ortamında termal konfor koşullarının değerlendirilmesinde sadece Konya kenti için özgün veriler elde edilmiştir. Konya kentinde bu verilerin kullanımı, bir örnek üzerinden gösterilecektir. Ülkemizde genel anlamda, mikroklimatik koşulların sunduğu dış ortam termal konfor koşullarının değerlendirilmesine olanak veren özgün veri eksikliği bulunmaktadır. Dış ortam termal konfor koşulları, PET (eşdeğer fizyolojik sıcaklık) gibi yaygın bir indis kullanılarak, iklimsel bölgelere göre değişkenlik gösteren nötral PET aralıklarının ve genel termal stres kategorilerinin dağılımlarının belirlenmesi mümkündür. Bu verilerin elde edilmesine yönelik çalışmaların yürütülmesiyle, kent ortamında kullanıcılara uygun mikroklimatik koşulların sunulması çok daha mümkün hale gelebilecektir.

The process of urbanization and industrialization has affected the land use in cities, causing a decrease in green areas in the city center and an increase in mineral-coated hard surfaces. The change of land cover has affected the microclimate in the cities and caused an increase in regional temperatures. Considering these negativities, it is a necessity to consider sustainability as a guiding principle in the planning of new cities of the future and in the development and transformation of existing cities of today. The climate issue should be considered as an important basic input in the planning of sustainable cities. In the last 20 years, studies on urban climate and microclimatic design have started to gain importance. Increasing urban population in the world; The researches on the city-climate and human-climate have attracted intense interest. With these studies; The interaction between climate, built environment and human (user) is tried to be understood. The results of these researches have started to interest architects, urban planners and landscape architects directly. In this scientific field known as urban climate, thermal comfort conditions in the outdoor environment is a special research area of interest. Thermal comfort studies in the outdoor environment are included in the field of science defined as human biometeorology. Human biometeorology is defined as the science that studies the effects of the atmospheric environment on humans. Some of these studies aim to be able to control the microclimate outdoors and to determine the situation. Another part is based on the production of auxiliary equipment and original data to provide suitable thermal comfort conditions for individuals in the external environment. In the study, the tools and equipment used in the determination and evaluation of thermal comfort conditions in the outdoor environment and the methods of obtaining data will be introduced. In the evaluation of thermal comfort conditions in the urban environment in our country, unique data were obtained only for the city of Konya. The use of these data in the city of Konya will be illustrated through an example. In our country, there is a lack of specific data that allows the evaluation of the outdoor thermal comfort conditions offered by microclimatic conditions. By using a common index such as outdoor thermal comfort conditions, PET ( Physiological Equivalent Temperature), it is possible to determine the distributions of neutral PET ranges and general thermal stress categories that vary according to climatic regions. By carrying out studies to obtain these data, it will become much more possible to present appropriate microclimatic conditions to users in the urban environment.