Vernaküler Mimari'de İnanç ve İklim

Abstract

Vernaküler mimarlık, bir yörenin kendine özgü mimari biçimlenme dili olarak tanımlanmaktadır. Bu mimari biçimlenmeyi anlatan; sivil mimari, halk mimarlığı, yerel mimarlık, geleneksel mimarlık, mimarsız mimarlık, spontene, indigene, primitif, etnik, folklorik, anonim, bölgesel mimarlık gibi birçok kavram bulunmaktadır. Vernaküler mimarinin oluşumunda, bulunduğu bölgenin kültürü ve iklimi önemli bir etkendir. Toplum, birbirinden farklı kimliklere sahip bireylerden meydana gelmektedir. Bireylerin farklı özellikleri ile toplumu oluşturabilmesi, ortak bir kimlik ile mümkündür. Bu kimliğe o toplumun kültürü denmektedir. Kültür; değerler, gelenekler, inançlar, dil, iklim, coğrafya ve çok daha fazla unsurun bir araya gelmesi ile oluşmaktadır. Kültürlerin ve ona sahip olan insanların farklılıkları içerisinde, özünde değişmeyen unsurlardan birisi de inançtır. İnancın temeli ibadettir. Özünde bir inancın ibadet gerekleri ve şekli aynıdır. Farklı kültürlerde, farklı iklimlerde aynı inanca sahip insanlar tarafından ibadet yapıları inşa edilmektedir. Yapılan araştırma için, iki dine ait dört farklı ikliminde inşa edilmiş dört ibadet yapısı seçilmiştir. Bunlar; tropikal savana iklimine sahip Bangladeş’de bulunan Bait ur Rouf Cami, sıcak çöl iklimine sahip Nijerya’da bulunan Hikma Din ve Kültür Kompleksi, akdeniz iklimine sahip Portekiz’de bulunan Lagares Kilisesi, okyanus iklimine sahip Norveç’te bulunan Knarvik Kilisesi’dir. Vernaküler mimari anlayışına göre bu yapıların tasarımlarını etkileyen çevresel faktörler belirlenmiştir. Seçilen dört dini yapının; bulundukları bölgenin iklim verileri ve mimari özellikleri incelenmiştir. Yapılan araştırma sonucunda, yapıların inşa edildikleri iklime uyumlu olabilmelerini sağlayan tasarım özellikleri tespit edilmiştir.