Geleneksel Kerpiç Yapı ve Betonarme Apartman Yapıların Sürdürülebilirliğinin Kullanıcı Deneyimi Üzerinden Karşılaştırması: Konya Sarayönü İlçesi Örneği

Abstract

Tarih boyunca insanlar topografyayı yapı malzemesi olarak kullanmış, iklime duyarlı yapılı çevreyi meydana getirmişlerdir. Bulunduğu coğrafyadaki topraktan kolay elde edilebilmesi, ucuz maaliyet ve iş gücü, geri dönüştürülebilen, iklime duyarlı ve sürdürülebilir bir malzeme olarak kerpiç tarih boyunca en çok tercih edilen yapı malzemelerinden biri olmuştur. Gelişen teknolojiyle birlikte yeni yapı malzemeleri ortaya çıkmış ve betonarme en çok tercih edilen yapım teknikleri arasına girmiştir. Betonun aşırı üretimi fazla enerji ihtiyacı oluşturmuş ve enerji kaynaklarının tükenmesini hızlandırmıştır. Betonarme apartmanlar çevreye duyarlı bina tasarımı, mekan konforu ve malzeme sürdürülebilirliği açısından yetersiz kalmıştır. Daha az enerji gerektiren, iç mekân konfor koşullarını iyileştiren ve geri dönüştürebilir malzemelere ihtiyaç duyulmuştur. Bu çalışmada geleneksel kerpiç konutlarda ve betonarme apartman kullanıcılarının memnuniyet ölçütü değerlendirerek, geleneksel konutların günümüzde yeterliliği ve kırsal mimaride modern yapıların sahip olması gereken özelliklerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada kerpiç ve betonarme yapıların yer aldığı Konya, Sarayönü ilçesi belirlenmiştir. Sarayönü ilçesi geleneksel kerpiç yapılardan oluşan kırsal peyzaja sahipken, günümüzde sanayi ve hizmet sektörünün de gelişmesi kırsal mimarinin terk edilmesine ve apartman yapılarının tercih edilmesine sebep olmuştur. Anket yöntemi kullanılarak, katılımcıların yapı memnuniyet verileri elde edilecektir. Kerpiç yapılar doğal havalandırma, ısı yalıtımına ve aydınlatmaya sahip olup enerji kullanımı açısından kullanıcılar için yeterli özellik göstermektedir. Fakat kerpiç yapının gerektirdiği bakım ve onarım zorlukları bu yapılarda yaşayan kullanıcıların bu mekanları terk etmek istemesine neden olmaktadır. İç mekan konforu yüksek olsa da betonarme apartmanların kırsal yaşamın ihtiyaçlarını karşılamakta yetersiz kaldığı sonucuna varılmıştır. Bunun yerine avlulu kerpiç konutların daha avantajlı olduğu görülmüştür. Kerpiç yapıların günümüzde de sürdürülebilirliğinin sağlanabilmesi için modern çağ ihtiyaçlarını karşılaması konfor koşullarının iyileştiren iç mekan donatılarına sahip olması gerekmektedir.

Throughout history, people have used topography as a building material, creating environmentally sensitive structures. Adobe has been a highly favored material for construction throughout history due to its ease of acquisition from local soil, cost-effectiveness, recyclability, climate adaptability, and sustainability. Advancements in technology have led to the development of innovative building materials. Reinforced concrete has become a highly favored construction technique. The excessive production of concrete has led to an increased demand for energy and faster depletion of energy resources. Reinforced concrete apartment buildings have been inadequate in terms of environmentally sensitive building design, space comfort, and material sustainability. Materials that use less energy, improve indoor comfort, and are recyclable are necessary. Through assessing the satisfaction criteria of occupants residing in traditional adobe homes and reinforced concrete apartment buildings, this study aims to determine the appropriateness of traditional dwellings in the contemporary as well as the required characteristics of modern constructions in rural architecture. Sarayonu district in Konya was chosen to identify residents living in both adobe and reinforced concrete structures. Sarayonu's rural landscape features traditional adobe structures, but the growth of the industrial and service sectors has resulted in the neglect of conventional architecture and a preference for apartment complexes. The structures' satisfaction of the respondents will be gathered through the questionnaire method. Adobe buildings offer natural ventilation, thermal insulation, and adequate energy efficiency for users. The maintenance difficulties posed by adobe structures lead residents to abandon such spaces. Although easy to use, it was concluded that reinforced concrete apartment buildings are insufficient to meet the needs of rural life. Instead, adobe buildings with gardens were found to be more advantageous. To promote the sustainability of adobe buildings today, it is necessary to have interior fittings that satisfy modern needs and elevate comfort conditions.