Değişen Tüketim Kültürünün Yeni Mekanı: Açık Hava Alışveriş Merkezleri

Abstract

İnsanların ürettiği ürünleri tüketmesi ve üretemediklerini diğerleriyle takas etmesiyle başlayan alışveriş eylemi, ortak değer olan paranın bulunmasıyla sistematik hale gelmiştir. Düzenli bir eyleme dönüşen alışveriş eylemi, mekanlarında değişmesini sağlamıştır. Önceleri geçici ve plansız olan alışveriş mekanları zamanla kalıcı ve planlı mekanlara dönüşmeye başlamıştır. Tüketim anlayışında görülen bu değişimlerle geleneksel alışveriş mekanları yerini planlı ve kurgulanmış alışveriş mekânı olan alışveriş merkezlerine bırakmıştır. Tüm dünyada hızla sayıları artan kapalı alışveriş merkezleri uzun süre tüketicilerin yoğun ilgisiyle karşılaşmıştır. Ancak son yıllarda tüketicilerin birbirine benzer, kentten ve çevreden kopuk, kapalı ve içe dönük bu yapay dünyaya olan ilgilerinin azalması, artan rekabet ortamındaki farklılık arayışları gibi nedenlerle yeni bir konsept anlayışı olan açık hava alışveriş merkezleri hayatımıza girmeye başlamıştır. Yeni bir arayış olan açık hava alışveriş merkezleri tüketicilerin ilgisini çekmekte ve her geçen gün sayıları artmaktadır. Bu gelişmelerde alışveriş mekânlarının mekânsal gelişim sürecinde yeni bir dönemi işaret etmekte ve geleceğin alışveriş mekanlarına dair birtakım öngörüler yapabilmemizi sağlamaktadır. Bu çalışmada alışveriş mekanlarının geçirdiği kurgusal dönüşüm değişen tüketim kültürü bağlamında ele alınmıştır. Değişen tüketim kültürü ve tüketicinin değişen beklentileri karşısında alışveriş mekanları sürekli bir dönüşüm içindedir. Günümüz alışveriş mekanlarında ise yeni bir arayış olarak açık hava alışveriş merkezleri üzerinden geçmişe ve geleneksel çarşı kültürüne duyulan özlemin izleri mekanlar üzerinden okunmaktadır. Bu doğrultuda geleceğin alışveriş mekanlarının geçmiş ile kuracağı ilişkiye bakılmış, farklı bir bakış açısı olarak ise sanal dünyanın alışveriş mekanlarını nasıl etkileyeceğine dair yorumlarda bulunulmuştur.