Eski Kahire Geleneksel Konut Mimari, "Hilmiye ve Seyide Zeynep Konutları Örneği"

Abstract

Tarihi Kahire ve çevresi M.Ö. 3000 yıllarına Firavunlar döneminde başlayarak M.S. 1848’e kadar olan İslam dönemi boyunca sürekli önemli ve köklü bir yerleşim yeri olarak kabul edilmiştir. İncelenen dönem, M.S. 1848’e kadar uzanan İslam dönemlerini kapsamaktadır. Tarihsel süreç içerisinde değişik isimlerle anılan, ve Osmanlı dönemi Kahire’si olarak bilinen bu bölge, Firavunlar döneminde Oun köyünün batısında kabilelerin yerleşim gösterdiği bir bölgeydi ve Firavunlar dönemine ait kalıntılar bu döneme ait yerleşimlerle birlikte varlığını sürdürmedi. Bu durumun nedeni, milat sonrası 641 ve milat sonrası 1848 yılları arasında İslamiyet’ın egemen olduğu dönemde, bölge sakinleri kendi kültürel miraslarını Firavunlar’ınkini ihmal ederek inşa etmişlerdir. Bu nedenle bu alanda Firavunlar’a ait eserler korunmamıştır. M.S. 641 tarihinde, Müslümanlar ve Araplar bu bölgeye göç etmeye başladı. Fustat Şehri, Amr bin As tarafından kuruldu. Amr bin As, bu yerde büyük bir cami inşa ettirdi ve çevresinde geniş bir pazar yerleşimi oluşturdu. Bu dönemde, çevre kabileler ve yerleşimler gelişerek, Eski Kahire, Fustat Şehri’nin özelliklerini benimsemeye başladı. M.S. 751’de Fustat yıkıldığında, Askar Şehri, Salih bin Ali tarafından kuruldu ve benzer tarzda mescitler, hamamlar ve konutlar inşa edildi. M.S. 870’de Ahmed bin Tolun, Katayi Şehri’ni kurdu ve benzer bir gelişim sürecine tabi tuttu. Fatımi Kahire ise M.S. 969 tarihinde ortaya çıktı ve Mısır’ın mimarisine büyük etkilerde bulundu.Camiler, mezarlar, medreseler, saraylar, kapılar ve hamamlar gibi yapılar bu dönemden günümüze ulaşmıştır. Selahaddin Eyyubî’nin 1171 yılında Fatımi egemenliğine son verdiği dönemde, Selahaddin Eyyubî Camii gibi önemli eserler inşa edilmiştir. 1171’den 1250’ye kadar süren Eyyubî egemenliği, Çerkez Memlukleri ve Bahari Memlukleri tarafından sona erdirilmiştir. 1517’de Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetimine katılan Mısır, Türk mimarisiyle etkilenmiş ve Mısır evlerinde önemli değişiklikler görülmüştür. Eski Kahire, 1805 yılında Fransızlar tarafından işgal edilmeden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun yönetiminde bulunuyordu. Dönemin valisi Mehmed Ali Paşa, bu şehirlere sonradan Eski Kahire olarak bilinen isimleri vermiştir. 1863-1879 yılları arasında İsmail Paşa tarafından yönetilen ve 1952’de cumhuriyetin kurulmasına yakın Eski Kahire, İngiliz sömürge döneminin ardından, 1960 yılına gelindiğinde merkezi tarihsel kent haline dönüşmüştür (Mubarak, 1980). Tarihi Kahire, tarih boyunca birçok farklı kültürün bir araya geldiği bir merkez olmuştur. Bu kültürel çeşitlilik, Kahire’deki orta ve üst sınıf konut mimarisini şekillendiren bir faktör olmuştur. Ayrıca, Mısır’ın iklim koşulları, yapı teknikleri ve gelenekleri gibi diğer etkenler de Mısır konutlarının tasarımını etkilemiştir. Tüm bu faktörler, Mısır konutlarına benzersiz bir karakter kazandırmıştır. Eski Kahire, 10. ile 16. yüzyıllar arasında, Fatımi döneminden Osmanlı dönemine kadar farklı mimari ve tarihi özellikleri bünyesinde barındırmıştır.19. yy başlarında, Avrupa’nın mimarlık ve sanat alanındaki etkisi göz önüne alındığında, Mısır mimarisi üzerinde önemli bir etki bırakmıştır. Bu dönemde, Mısır’da gerçekleştirilen projeler özellikle İtalyan ve Fransız mimarlara verildi ve bu nedenle 19. Yüzyılında Genellikle, binalar Avrupa tarzını yansıtan bir yapıda inşa edildi. Mısır’da, yüksek katlı konutlar, devlet kurumları gibi yapılar yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. ve bu, dolaylı yoldan Tarihi Kahire’ye de yansıdı (Mubarak, 1980).