Üniversitelerin Kentsel Yerleşimi Bağlamında Değerlendirilmesi: Konya Örneği

Abstract

Formel eğitimin son basamağı olan üniversitelerin şehir içindeki yer seçimi, kentsel planlamanın bir parçası olarak ‘üniversite-kent ilişkisi’ ölçeğinde incelenmesi gereken bir konudur. Yeterli incelemeler yapılmadan ve büyük ölçüde mülkiyet durumunun etkisiyle yer seçimi yapılan üniversitelerin kentin gelişmesi yönünde olumsuz etkileri olabildiği gibi kent-üniversite ilişkisinde de istenen sonuç sağlanamamaktadır. Üniversitelerin bulundukları kentle ve kent toplumuyla ilişkisinin gelişmesi her iki tarafın yararına olan bir durumdur. Öyle ki Batı dünyasındaki pek çok üniversite kentin itici gücü olmuş, dünya şehirleri içinde gelişim göstermiş ve şehirler üniversiteleri ile var olmuştur. Üniversiteler kendi görevlerini yerine getirebilmek için bulunduğu kentin sosyal, kültürel, ekonomik ve teknik hizmetlerinden faydalanacaktır. Üniversite-kent ilişkisinde asıl önemli olan ise üniversitenin ürettiği bilgi, düşünce ve araştırma ürünlerinin kent toplumunca benimsenerek kullanılabilmesidir. Bunu gerçekleştirebilmenin en önemli koşullarından biri kente göre üniversitenin konumu, yani kentin içinde ya da dışında olması ve nasıl planlandığıdır. Üniversitenin kent merkezine yakın olması, çok yönlü bir üniversite-kent ilişkisinin doğmasını kolaylaştırsa da bunu mutlak kılmamaktadır. Kent içinde yer almasına karşın kapılarını dış dünyaya kapatan üniversiteler olduğu gibi kent dokusu içine dağılmış ama kurumsal bütünlüğünü kaybetmemiş üniversiteler de bulunmaktadır. Bu çalışma ile ‘üniversite-kent ilişkisine’ dikkat çekilerek Konya kentinde bulunan üniversitelerin nasıl bir kentsel yerleşim özelliği sergilediğini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu doğrultuda Konya’da bulunan beş üniversite de çalışmaya dahil edilmiştir. Ulaşılabilirlik, sosyo-kültürel ve mekânsal açıdan bu üniversitelerin kentsel yerleşimleri incelenmiştir. Yapılan inceleme ile Konya’da bulunan üniversitelerin genel anlamda kent ile bütünleşemediği, üniversite kent ilişkisinin yeterince sağlanamadığı sonucuna varılmıştır.

The location selection of universities in the city, which is the last step of formal education, is an issue that should be examined on the scale of the ‘university-city relationship’ as a part of urban planning. Universities, where location selection is made without adequate examinations and largely due to the influence of the property situation, can have negative effects on the development of the city and also cannot provide the desired result in the city-university relationship. The development of the relationship of universities with the city and the urban society in which they are located is a situation that benefits both sides. So much so that many universities in western countries have become the driving force of the city, cities have existed with their universities and have developed within the cities of the world. Universities will benefit from the social, economic, cultural, and technical services of the city in which they are located in order to fulfill their duties. The main important thing in the university-city relationship is that the knowledge, thought and research products produced by the university can be adopted and used by the urban society. One of the most important conditions for achieving this is the location of the university in relation to the city, that is, its location inside or outside the city and how it is planned. The fact that the university is close to the city center facilitates the emergence of a multifaceted university-city relationship, but this does not make it absolute. Although there are universities that close their doors to the outside world despite being located in the city, there are also universities that are scattered within the urban fabric but have not lost their institutional integrity. With this study, it is aimed to draw attention to the ‘university-city relationship’ and to reveal how the universities in the city of Konya exhibit an urban settlement characteristic. In this direction, five universities located in Konya were included in the study. The urban settlements of these universities in terms of accessibility, socio-cultural and spatial aspects. With the examination carried out, it was concluded that the universities located in Konya could not integrate with the city in general and that the university-city relationship could not be adequately ensured.