Okul öncesi eğitim yapılarında iç mekân çevresel faktörlerin değerlendirilmesi: Konya örneği

Abstract

Toplumun dinamizmi olan çocukların benlik hissinin oluştuğu ve yeteneklerini keşfettiği dönem; okul öncesi eğitim dönemidir. Çocuğun kimlik kazandığı bu dönemde ilk algıları ve anıları, ailesi ile okul öncesi eğitimi aldığı mekânlarda oluşmaktadır. Bu çalışmanın amacı çocuğun fizyolojik gereksinimlerini göz önünde bulundurarak okul öncesi eğitim yapılarında iç mekân çevresel faktörlerinden; aydınlatma ve havalandırma, malzeme, kapasite ve düzen, renk, ergonomi başlıkları altında, Konya ili örnekleriyle araştırmak ve bu araştırma sonucunda ortaya çıkan sorunlar doğrultusunda eğitimcilere ve tasarımcılara ışık tutmaktır. Tez kapsamında, okul öncesi eğitim yapılarında iç mekân çevresel faktörlerin standartları elde edilmeye çalışılmış, bu faktörlerin çocukların eğitiminde uygunluğu araştırılmıştır. Okul öncesi eğitim yapılarının; tanımı, amacı, tarihçesi, iç mekân çevre koşulları ve mekân kurguları ele alınmıştır. Bu araştırmalar göz önünde bulundurularak okul öncesi eğitim yapılarının genellikle eğitim alanları, oyun ve beceri alanları, servis ve sirkülasyon alanlarından oluştuğu görülmüştür. Okul öncesi eğitim yapılarının iç mekân çevresel faktörlerinin tespitinde, yurt içi ve yurt dışı kaynaklı tez ve makaleler ele alınarak, Milli Eğitim Bakanlığının sayısal veri standartları göz önünde bulundurulmuştur. Öncelikle mekânsal planlama analizi, sonrasında ise bu mekânlarda iç mekân çevresel faktörleri; aydınlatma ve havalandırma, malzeme, kapasite ve düzen, renk, ergonomi başlıkları altında incelenmiştir. Mekânsal planlama analizinde idari birimler, servis alanları ve öğrenim mekânları arasındaki kurgu ve yöntemler incelenmiştir. Tanımlanan iç mekân çevresel faktörlerin öğrenciler üzerindeki etkileri daha önce yapılan araştırmalar kaynak gösterilerek tespit edilmiştir. 3. bölümde Konya ili içerisinde karakteristik 10 okul tespit edilmiştir. Bu okullar kreş ve gündüz bakım evleri ile anaokulları arasından okul öncesi eğitimi danışmanlarına danışılarak seçilmiştir. Öncelikle imar planı düzenlemesinde okul olarak cins tahsisi yapılmış okullar tespit edilmiş ancak sayıları çok az olduğu için sonradan eğitim binasına çevrilmiş yapılar da incelemeye alınmıştır. Sonuç ve değerlendirme olarak tanımlanan iç mekân çevresel faktörlerin standartlarının incelenen eğitim yapılarında uygulamaları, plan şemaları üzerinden ölçülerinin ve kapasitelerinin uygunluğu, tablolarla da diğer çevresel faktörlerin değerlendirilmesinde bulunulmuştur. Tezin tespit ve değerlendirme sonucuna göre iç mekân çevresel faktörlerin, kullanıcıların fiziksel ve psikolojik açıdan daha verimli ve konforlu bir eğitim görebilmesi için tespitlerde bulunulmuştur. Tüm yönlerden değerlendirildiğinde bu çalışmanın kendi alanında atılmış bir adım olduğu düşünülebilir.

The period in which children, who are the dynamism of society, developed the sense of self and discovered their talents; pre-school period. In this period, when the child gains identity, his first perceptions and memories are formed in the places where he received pre-school education with his family. The aim of this study is to determine the environmental factors of the pre-school education buildings considering the physiological needs of the child; lighting and ventilation, material, capacity and order, color, ergonomics, under the headings of the province of Konya to investigate and the problems arising as a result of this research is to shed light to educators and designers. Within the scope of the thesis, the standards of indoor environmental factors in preschool education structures were tried to be obtained and the suitability of these factors in the education of children was investigated. Pre-school education structures; definition, purpose, history, interior environment conditions generally consist of education areas, game and skill areas, service and circulation areas. In determining the indoor environmental factors of preschool education structures, the national and international sources and theses and articles were taken into consideration and the digital data standards of the Ministry of National Education were taken into consideration. First of all, spatial planning analysis, then the environmental factors in these spaces; lighting and ventilation, material, capacity and order, color, ergonomics. In spatial planning analysis, fiction and methods between administrative units, service areas and learning spaces were examined. The psychological and physical effects of the defined indoor environmental factors on the students were determined by referring to previous researches. In the third section, 10 characteristic schools were identified in Konya. These schools were selected from nursery and day care centers and preschools in consultation with pre-school counselors. Firstly, in the arrangement of the zoning plan, schools that have been allocated gender as a school have been identified, but since they are very few, the buildings which have been converted into educational buildings have been examined. The application of the standards of indoor environmental factors defined as result and evaluation in the educational structures examined, the suitability of their measurements and capacities over the plan schemes, and other environmental factors were evaluated in the tables. According to the findings and evaluations of the thesis, the determinations were made in order for the users to have more efficient and comfortable education in terms of physical and psychological aspects of indoor environmental factors. When evaluated in all respects, this study can be considered as a step in its own field.