Betonarme bir binanın eşdeğer deprem yükü yöntemi ile TDY 2007 ve TBDY 2018 yönetmeliklerine göre analizi

Abstract

Aktif bir deprem kuşağında bulunan ülkemizde meydana gelen depremler sonucunda çok fazla can ve mal kayıpları yaşanmaktadır. Depremler nedeniyle yaşanılan kayıpların gün geçtikçe artması depreme dayanıklı yapı tasarımına daha fazla önem verilmesi gerektiğini göstermiştir. Bu doğrultuda depreme dayanıklı yapı kalitesinin arttırılması için gerekli kurallar ve standartlar deprem yönetmelikleri şeklinde ortaya çıkmıştır. Çıkarılan deprem yönetmelikleri teknolojinin gelişmesi, deprem alanında bilgi birikiminin artması sonucu belirli zamanlarda revize edilmektedir. Son çıkarılan yönetmelik; 18 Mart 2018 yılında resmi gazetede yayınlanan ve 1 Ocak 2019 yılından itibaren kullanılmaya başlanan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 (TBDY 2018)' dir. Deprem nedeniyle yaşanılan felaketlerin can ve mal kayıplarını en aza indirmek ve yapı kalitesini arttırmak; çıkarılan bu yönetmelikleri en iyi şekilde anlamak ve uygulamaya geçirmekle mümkün olur. Bu çalışmada TBDY 2018 ile TDY 2007 yönetmelikleri arasındaki farklılıklar ve benzerlikler karşılaştırılmıştır. Çalışmanın ilk bölümde deprem ve deprem etkisi sonucu yapılarda meydana gelen hasarlar incelenmiştir. Sonraki bölümlerinde TDY 2007 ile TBDY 2018 yönetmelikleri deprem hesabı açısından kıyaslanmış, seçilen modeller üzerinde sayısal olarak karşılaştırılması yapılmıştır. Bu amaç doğrultusunda çerçeveli ve perdeli-çerçeveli taşıyıcı sisteme sahip, bodrumlu ve bodrumsuz şekilde seçilen modeller analiz edilmiştir. Modellerin İstanbul ve Konya' da olduğu ve Z1-ZA ve Z3-ZD olmak üzere iki farklı yerel zemin sınıfına sahip olduğu kabulü yapılmıştır. Seçilen modeller için TBDY 2018 ile TDY 2007' ye göre ayrı ayrı deprem analizleri yapılarak elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak yapılan çalışmada TBDY 2018 ile kat deplasmanlarında artış gözlenirken kat kesme kuvvetlerinde genellikle bir azalma olduğu sonucuna varılmıştır.

Turkey is located at high risk seismic region. As a result of earthquakes happened in our country, loss of life and property was encountered. The increment in the amount in this loss, enforced us to give more importance to the design of seismic resistant buildings. For this reason seismic standarts and design codes were prepared. These standarts are revised depending to technological development and increment in seismic know-how during time. The last seismic code; Turkish Building Seismic Code 2018; was published in official gazette at 18 March 2018 and come into force at 01 January 2019. The decrease in loss of life and property based upon earthquakes, might be possible by understanding and practicing these codes in the bestway. In this study; the differences and similarities between 2007 and 2018 Turkish Seismic Codes were compared. In the first part of the study seismic damages were investigated, afterwards the 2007-2018 codes were compared according to Equivalent Lateral Earthquake Load method and numerical comparisons were made on selected analysis building models. In accordance with this purpose a sample analysis building model having framed and wall-framed structural system with / without basement were selected at two locations (Konya and İstanbul) and at two soil classes ( Z1-ZA and Z3-ZD) and analysed. The analysis results were compared. As a result, TBDY 2018 concluded an increase in floor displacements and a decrease in floor shearing forces.