Türkiye’de Taşınmazların Değerini Etkileyen Kriterlere Yaklaşım

Abstract

Taşınır ve taşınmaz bütün malların bir ekonomik değeri vardır. Taşınır malların değeri, üretim maliyeti üzerinden ne kadar edeceği hesaplanabilir iken arazi, arsa, konut gibi taşınmazların değeri karakteristik özelliklerine dayanmaktadır. Ayrıca üzerlerindeki hak, yükümlülük ve kısıtlılıklar da bu değere etki eden unsurlardandır. Taşınmazlar, ülke ekonomisinin lokomotifi konumunda olması nedeniyle projeler, sertifikalar, yatırım fonları ve ortaklıkları gibi olaylarda gündemden düşmeyen varlıklardır. Dolayısıyla taşınmaz değerleme konusu ülke ve aile ekonomisi için her daim önemi baki kalmıştır. Ülke ekonomisine katkısı açısından; vergiler, harçlar, sigorta gibi taşınmaz değeri üzerinden yapılan kesintilerde ve kira geliri ile değer artış kazancı vergilerinde tam fayda sağlanamamıştır. Taşınmaz değerlemenin önemi Mortgage Sistemi ile ortaya çıkmış ve 2008 yılı küresel ekonomik krizi ile daha belirginleşmiştir. 2018 yılında dünya çapında yaşanan ekonomik savaşlar ise ticari olup temelde taşınmazları da etkisi altına almaktadır. Bu çalışma için Yükseköğretim Kurulunun Ulusal Tez Merkezinde 1985-2017 (Nisan) yılları arasında yapılmış 227 adet taşınmaz değerleme konusu kapsamında lisansüstü tezine erişilmiştir. Tezlerin üniversite, yıl ve mesleklere göre dağılımlarının yanı sıra taşınmaz değerlemenin içerisindeki konu dağılımlarına göre incelenmiş ve grafiklerle görselleştirilmiştir. Taşınmaz (Gayrimenkul, Arazi); Değerleme, Geliştirme ve Yönetim adlarının farklı kombinasyonları ile üniversitelerin fen bilimleri enstitülerinde, tezli/tezsiz yüksek lisans programları eğitime başlamıştır. Bundan dolayı tez sayısının 2017 yılına doğru arttığı görülmüştür. Yapılan tez çalışmalarında, konu bakımından özellikle değerleme yönteminin çalışıldığı gözlenmiştir. Taşınmaz değerini etkileyen kriterler ise yeteri kadar ele alınamamıştır. Her bilim dalı kendi sahasına yakın konuları irdelemiş olup fen bilimlerinde yasal ve konum özellikleri; sosyal bilimlerde ekonomik özellikler üzerinde daha çok durulduğu tespit edilmiştir.

All properties which are movable and immovable have an economical value. While value of movable properties is able to being calculated how much it will be on production cost, value of real property or immovable properties, such as land, plot and house, etc. is based on their characteristics. In addition, the rights, obligations and limitations are also criteria affecting their value. Since the real properties are the locomotives of the national economy, they are subjects which do not fall off the agenda in the cases such as real property projects, certificates, investment funds and trusts. Therefore, real property valuation has always remained of importance for the country and the family economy. It could not be fully benefit in terms of its contribution to the national economy in deductions from real property value such as taxes, duties, and insurance; rental income and value-increase earnings taxes. The importance of real property valuation emerged with the Mortgage System and it became more evident with the 2008 global economic crisis. In the world, the economic wars lived in 2018 are commercial and it has basically affected real property. For this study, a total of 227 postgraduate (doctor of philosophy and master of science) theses which made on real property valuation between the years 1985-2017 (April) have been reached in National Thesis Center in Council of Higher Education. As well as distribution of theses according to university, year and occupations; the distribution of the subject within the valuation was examined and visualized by graphs. With different combinations of Real Property (Real Estate or Immovable Property and Land) Valuation, Development and Management terms, thesis or non-thesis Master of Science degrees have been begun education in the science institutes of the universities. For this reason, it is seen that the number of theses increased towards 2017. In the theses, it has been observed that especially the valuation method according to the subject distribution has been studied. Criteria affecting value of real property have not been handled sufficiently. Every branch of science has examined the subjects close to its field. It has been determined that more emphasis is placed on the legal and locational features in the science, economic features in the social.